Reisinformatie:
Excursie naar de tentoonstelling 'Design van het Derde Rijk' in het Design Museum te Den Bosch. 's Morgens bezoeken we eerst het gijzelaarskamp St. Michielsgestel

Datum:
Zondag 15 februari 2020

Vertrek:
Parkeerplaats Van Hornehal, Rijksweg 7 te Horn

Parkeerplaats Eetcafé De Stoep, Roggelsedijk 19 te Meijel

Vertrek om 08.30 uur. Terugkomst om 18.00 uur

Reissom:
€ 55,- p.p.
Met een museumkaart is het bedrag € 45,-

Inclusief:
Vervoer, koffie/ thee met vlaai, entree Design Museum, gidsrondleiding met thema: Kijken naar omstreden design, 's morgens rondleiding met gids over het gijzelaarskamp St. Michielsgestel   

Kunst, design en architectuur waren belangrijke onderdelen van de 'totalitaire verleiding' in het Derde Rijk. In geen ander land ter wereld, ook niet in Stalins Sovjet-Unie, werden de (toegepaste) kunsten op zo grote schaal en zo effectief ingezet om saamhorigheid onder de bevolking tot stand te brengen. Dit laatste verklaart ook mede waarom Design in het Derde Rijk nu weerstand en weerzin oproept. Nog altijd kleeft aan kunst, design en architectuur de 19de-eeuwse, bijna religieuze drie-eenheid 'het goede, het ware en het schone' en nog altijd bestaat het idee dat wie zich aan de kunsten laaft, een beter mens wordt.

Design in het Derde Rijk maakt genadeloos duidelijk dat kunst en design ook heel goed in dienst kunnen staan van het kwaad, zoals velen Hitler en zijn nazi-regime beschouwen. Ook toont de knappe en degelijke tentoonstelling in elf afdelingen, gewijd aan onderwerpen als 'individu en massa' en 'verleiding en terreur', hoe alomvattend design was in nazi-Duitsland. Het ging om niets minder dan Total Design, dat moest leiden tot een nieuwe Duitse mens, een nieuw Duitsland en een nieuwe Duitse volkscultuur. Centraal hierbij stond zuiverheid: in alle opzichten moest het nieuwe Duitsland worden ontdaan van 'vreemde, ongezonde en on-Duitse smetten', zo laten tal van boeken en affiches over rassenkunde en ontaarde kunst zien.

Hoe rechteloos het Naziregime was, is onder andere nog te ontdekken in een dorp onder de rook van Den Bosch: St. Michielsgestel. Op 4 mei 1942 arresteerden de bezetters 460 keurige heren, die geen van allen een flauw vermoeden hadden wat daarvoor de reden was. Het waren hoogleraren, politici, schrijvers, musici, advocaten, geestelijken, burgemeesters: een indrukwekkende doorsnede van de elite van Nederland. Met vrachtwagens werden ze vanuit het hele land samengebracht in het gijzelaarskamp St. Michielsgestel.

Tot eind 1944 zouden honderden notabele Nederlanders als gijzelaars vastzitten in het voormalige kleinseminarie van St. Michielsgestel. Een paar namen: Vestdijk, Van Duinkerken, Huizinga, Philips, De Quay, Schermerhorn. Ze waren niet te vergelijken met 'gewone gevangenen'. De Duitsers beschouwden deze groep als onderpand. Zolang de Nederlandse bevolking zich netjes en coöperatief gedroeg, zouden de gijzelaars geen haar op het hoofd worden gekrenkt. Was dit niet het geval, dan zouden één of meerdere van hen zonder pardon worden geëxecuteerd. Zo fungeerden de gijzelaars als een soort 'represaille-reserve'.  Eén van de gevangenen noemde St. Michielsgestel daarom cynisch 'Hitlers Herrengefängnis'.

Online boeken

Boek uw excursie Design in het Derde Rijk op tijd.